ROE คืออะไร? สรุปอัตราตอบแทนของผู้ถือหุ้น ทั้งหมดที่คุณต้องรู้

ROE คืออะไร?

ROE คือ อัตราส่วนที่ใช้วัดความสามารถของบริษัทในการสร้างกำไรจากเงินทุน ที่ผู้ถือหุ้นลงทุนเข้ามา บริษัทจะเริ่มต้นด้วย การระดมทุนจากผู้ถือหุ้น (Equity) เพื่อนำไปสร้างทรัพย์สิน (Asset) ซึ่งทรัพย์สินเหล่านี้จะถูกนำไปใช้ สร้างรายได้ (Revenue) หลังจากหักค่าใช้จ่ายต่าง ๆ รายได้ที่เหลือคือ อัตรากำไรสุทธิ

หากบริษัทไม่จ่ายเงินปันผล กำไรส่วนนี้จะถูกสะสม และเพิ่มเข้าไปในส่วนของผู้ถือหุ้น ทำให้ทุนของผู้ถือหุ้นเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ถ้าบริษัทขาดทุน ส่วนของผู้ถือหุ้น ก็จะลดลงตามไปด้วย

หากบริษัทสามารถสร้างกำไรได้ดีและต่อเนื่อง ทุนผู้ถือหุ้นจะเติบโตขึ้นและทำให้ ROE อยู่ในระดับสูง แต่ถ้ากำไรไม่เติบโตมากพอ หรือมีปัจจัยอื่น ๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง ROE ก็อาจลดลงได้เช่นกัน

วิธีคำนวณ ROE และตัวอย่างการใช้งาน

การคำนวณ ROE ใช้สูตรง่าย ๆ คือ

สูตร ROE = กำไรสุทธิ/ส่วนของผู้ถือหุ้น

• กำไรสุทธิ คือ รายได้หลังหักค่าใช้จ่าย และภาษีทั้งหมด

• ส่วนของผู้ถือหุ้น คือ ทุนที่ผู้ถือหุ้นลงทุนในบริษัทรวมกับกำไรสะสม

ตัวอย่างการคำนวณ

สมมติว่า บริษัทหนึ่งมีกำไรสุทธิในปีนี้ 5 ล้านบาท และส่วนของผู้ถือหุ้นรวมอยู่ที่ 25 ล้านบาท เมื่อนำตัวเลขทั้งสองมาแทนในสูตรจะได้

ROE = 5,000,000/25,000,000 = 0.20 หรือ 20%

หมายความว่า บริษัทนี้สามารถสร้าง กำไรสุทธิได้ 20 บาท จากเงินทุนของผู้ถือหุ้นทุก 100 บาท ซึ่งถือว่าเป็นอัตราผลตอบแทนที่ดี

ข้อควรระวังในการวิเคราะห์ ROE

แม้ว่า ROE จะเป็นตัวชี้วัดสำคัญในการประเมินประสิทธิภาพการดำเนินงานของบริษัท แต่การมี ROE สูงไม่ได้หมายความเสมอไปว่า บริษัทนั้นมีความแข็งแกร่งหรือผลประกอบการที่ดีเสมอไป เพราะอาจมีปัจจัยอื่นที่ทำให้ ROE สูง อาจจะไม่ใช่สัญญาณบวกเสมอไป เช่นเดียวกับ ROE ต่ำ ก็อาจจะไม่ใช่สัญญาณลบเสมอไป

ความเสี่ยง ROE จากหนี้สินสูง

บริษัทที่มีหนี้สินจำนวนมาก อาจทำให้ส่วนของผู้ถือหุ้นลดลง ส่งผลให้ค่า ROE สูงขึ้นอย่างผิดปกติ แม้บริษัทจะไม่ได้สร้างกำไรที่แท้จริงจากการดำเนินงานมากขึ้นก็ตาม ซึ่งในระยะยาว หนี้สินสูงอาจนำไปสู่ความเสี่ยงทางการเงิน และปัญหาสภาพคล่องได้

ยิ่งถ้าบริษัทไม่สามารถ บริหารจัดการภาระดอกเบี้ย และคืนเงินกู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ความเสี่ยงที่จะเกิดปัญหาทางการเงิน เช่น การผิดนัดชำระหนี้ หรือการล้มละลาย ก็จะสูงขึ้นตามไปด้วย จึงเป็นสิ่งที่นักลงทุนควรพิจารณาควบคู่กับค่า ROE เพื่อดูความสมดุลระหว่าง ผลตอบแทนจากสินทรัพย์ และความเสี่ยง

กำไรพิเศษหรือรายได้ที่ไม่ต่อเนื่อง

บางครั้ง ROE อาจสูงขึ้นจากกำไรพิเศษ เช่น การขายสินทรัพย์ การปรับปรุงบัญชี หรือรายได้พิเศษอื่น ๆ ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานปกติ ซึ่งทำให้ผลตอบแทนดูดีขึ้นชั่วคราว แต่ไม่สะท้อนถึงประสิทธิภาพจริงของธุรกิจ

หากนักลงทุนวิเคราะห์โดยไม่แยกแยะแหล่งที่มาของกำไร อาจทำให้ประเมินบริษัทสูงเกินจริง และเสี่ยงต่อการตัดสินใจลงทุนผิดพลาด ควรตรวจสอบงบการเงินอย่างละเอียด และดูว่ากำไรสุทธิมาจากการดำเนินงานหลัก หรือกำไรพิเศษ เพื่อให้ได้ภาพที่แท้จริงของความสามารถในการสร้างกำไรของบริษัท

วิเคราะห์ ROE ด้วยวิธี DuPont Analysis

DuPont Analysis เป็นเครื่องมือที่ช่วยแยกองค์ประกอบของ ROE ออกเป็น 3 ส่วนหลัก ได้แก่

ROE = อัตรากำไรสุทธิ (Net Profit Margin) × อัตราการหมุนเวียนสินทรัพย์ (Asset Turnover) × อัตราส่วนทางการเงิน (Leverage)

แต่ละส่วนมีความหมายและบทบาทในการใช้คำนวณ ROE ดังนี้

• อัตรากำไรสุทธิ (Net Profit Margin) คือ สัดส่วนกำไรสุทธิ เมื่อเทียบกับยอดขาย เป็นตัวชี้วัดว่าบริษัทสามารถแปลงรายได้ให้กลายเป็นกำไรได้มากน้อยแค่ไหน หากอัตรากำไรสูง แสดงว่าบริษัทมีการควบคุมต้นทุน และค่าใช้จ่ายได้ดี ส่งผลให้กำไรต่อรายได้เพิ่มขึ้น

• อัตราการหมุนเวียนสินทรัพย์ (Asset Turnover) คือ ความสามารถของบริษัทในการใช้สินทรัพย์ที่มีอยู่สร้างยอดขาย เป็นตัววัดประสิทธิภาพในการใช้ทรัพย์สิน หากอัตราการหมุนเวียนสินทรัพย์สูง  แสดงว่าบริษัทใช้สินทรัพย์ได้เต็มประสิทธิภาพในการสร้างรายได้

• อัตราส่วนทางการเงิน (Leverage) คือ สัดส่วนระหว่างสินทรัพย์รวมกับส่วนของผู้ถือหุ้น ตัวนี้สะท้อนถึงการใช้เงินทุนจากภายนอก (หนี้สิน) เพื่อเพิ่มขนาดสินทรัพย์และขยายธุรกิจ หาก Leverage สูง หมายความว่าบริษัทใช้เงินกู้มาก ซึ่งสามารถเพิ่ม ROE ได้ แต่ก็เพิ่มความเสี่ยงทางการเงินด้วยเช่นกัน

วิธีวิเคราะห์แต่ละส่วนเพื่อหาแรงขับเคลื่อน ROE

เมื่อต้องการวิเคราะห์ ROE ด้วย DuPont Analysis นักลงทุนหรือผู้บริหารควรตรวจสอบแต่ละองค์ประกอบเพื่อหาจุดแข็งและจุดอ่อน เช่น

• หาก ROE สูงเพราะ อัตรากำไรสุทธิสูง แสดงว่าบริษัทมีการบริหารต้นทุนและราคาขายได้ดี ควรส่งเสริมกลยุทธ์ที่รักษาหรือเพิ่มอัตรากำไรนี้

• หาก ROE สูงจาก อัตราการหมุนเวียนสินทรัพย์สูง แสดงว่าบริษัทใช้สินทรัพย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ อาจเน้นขยายการขายโดยไม่ต้องเพิ่มสินทรัพย์มากนัก

• หาก ROE สูงจาก Leverage สูง นักลงทุนควรระวัง เพราะถึงแม้จะช่วยเพิ่มผลตอบแทนผู้ถือหุ้น แต่ก็เพิ่มความเสี่ยงทางการเงิน หากบริษัทมีหนี้สินมากเกินไปอาจเสี่ยงต่อสภาพคล่องและความมั่นคง

เปรียบเทียบ ROE กับ ROA: ใช้เมื่อไรและต่างกันอย่างไร

ROE (Return on Equity) และ ROA (Return on Assets) เป็นอัตราส่วนทางการเงิน ที่ใช้วัดความสามารถในการทำกำไรของบริษัท แต่มีจุดเน้นและการใช้งานที่ต่างกัน

ROE (ผลตอบแทนต่อส่วนผู้ถือหุ้น)

วัดผลตอบแทนที่บริษัทสร้างขึ้นจากเงินลงทุนของผู้ถือหุ้น (ทุนเจ้าของ)

สูตร: ROE = ส่วนของผู้ถือหุ้น/กำไรสุทธิx100

ROA (ผลตอบแทนต่อสินทรัพย์รวม)

วัดประสิทธิภาพของบริษัทในการใช้สินทรัพย์ทั้งหมด (ทุนของบริษัททั้งสิน) เพื่อสร้างกำไร

สูตร: ROA = สินทรัพย์รวม/กำไรสุทธิx100

​ใครควรใช้ ROE ในการตัดสินใจลงทุน?

การลงทุนในหุ้นต้องอาศัยเครื่องมือช่วยวิเคราะห์ที่แม่นยำ โดยเฉพาะตัวชี้วัดอย่าง ROE หรือ ผลตอบแทนต่อส่วนผู้ถือหุ้น ที่ช่วยวัดความสามารถในการทำกำไรของบริษัท บทความนี้จะอธิบายว่าใครควรใช้ ROE เป็นเกณฑ์ในการตัดสินใจลงทุน และทำไม ROE จึงสำคัญในการวิเคราะห์คุณภาพกิจการ

• นักลงทุนที่เป็นมืออาชีพ เน้นการเลือกหุ้นที่มีพื้นฐานดี และราคายังไม่สะท้อนมูลค่าที่แท้จริง ROE เป็นตัวชี้วัดสำคัญในการดูว่า บริษัทสามารถสร้างผลตอบแทนจาก เงินทุนผู้ถือหุ้น ได้ดีแค่ไหน ซึ่งช่วยบ่งบอกถึงคุณภาพ และความสามารถในการทำกำไรได้อย่างต่อเนื่องของกิจการ

• นักวิเคราะห์พื้นฐาน ควรศึกษาข้อมูลเชิงลึกของกิจการมักใช้ ROE เพื่อประเมินประสิทธิภาพของบริษัทในการบริหารจัดการทุนและการทำกำไร ซึ่งช่วยให้เห็นภาพรวมของศักยภาพและความมั่นคงทางการเงิน

• ผู้เริ่มเรียนรู้หุ้น ควรดู ค่า ROE ที่ดี เป็นตัวเลขที่เข้าใจง่ายและเป็นตัวชี้วัดพื้นฐานที่บอกได้ว่า บริษัทนั้นๆ ใช้ทุนผู้ถือหุ้นได้อย่างมีประสิทธิภาพหรือไม่ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการวิเคราะห์หุ้น

เหตุผลที่ ROE ช่วยวิเคราะห์คุณภาพกิจการ

มีหลายเหตุผลที่ว่าทำไม ROE ช่วยนักลงทุนสามารถสร้างผลตอบแทนจากเงินทุนของผู้ถือหุ้นได้ดี เรามาดูกันต่อเลย

สะท้อนความสามารถในการทำกำไร

ROE เป็นตัวชี้วัดที่แสดงถึงความสามารถของบริษัท ในการแปลงเงินทุนของผู้ถือหุ้นให้กลายเป็นกำไร ซึ่งหมายความว่า บริษัทที่มี ROE สูงสามารถสร้างรายได้ที่คุ้มค่ากับเงินลงทุน และเป็นสัญญาณว่ากิจการมีการดำเนินงานที่มีประสิทธิภาพ ในทางตรงกันข้าม ROE ต่ำอาจบ่งชี้ถึงปัญหาในการบริหารจัดการทุนหรือธุรกิจที่ไม่สามารถทำกำไรได้เพียงพอ

บ่งชี้ประสิทธิภาพการบริหารจัดการ

ROE ที่ดีและมีความสม่ำเสมอบ่งบอกถึงการบริหารจัดการที่มีคุณภาพ เพราะการรักษา ROE ในระดับสูงหมายความว่า ผู้บริหารสามารถวางแผน และใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสม ตัดสินใจลงทุนในโครงการที่ให้ผลตอบแทนดี และควบคุมต้นทุนอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้บริษัทเติบโต และอยู่รอดในตลาดแข่งขัน

ช่วยเปรียบเทียบกับบริษัทอื่นในอุตสาหกรรมเดียวกัน

ROE ช่วยให้นักลงทุนสามารถเปรียบเทียบประสิทธิภาพการใช้ทุนของบริษัทต่างๆ ในอุตสาหกรรมเดียวกันได้อย่างง่ายดาย บริษัทที่มี ROE สูงกว่าคู่แข่งมักจะมีความได้เปรียบในการแข่งขัน เช่น การบริหารจัดการที่ดีกว่า หรือมีธุรกิจที่มีกำไรสูงกว่า ซึ่งช่วยให้นักลงทุนเลือกหุ้นที่มีศักยภาพ และคุณภาพดีกว่าในพอร์ตลงทุนของตน

สัญญาณของความยั่งยืนทางธุรกิจ

การรักษา ROE ให้สูงและมั่นคงในระยะยาว แสดงว่าบริษัทสามารถสร้างผลตอบแทนที่น่าพอใจให้แก่ผู้ถือหุ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่ใช่เพียงแค่ช่วงเวลาสั้นๆ ซึ่งสะท้อนถึงศักยภาพในการเติบโต ความสามารถในการปรับตัว และความมั่นคงทางธุรกิจ ซึ่งเป็นสิ่งที่นักลงทุนมองหาเพื่อความมั่นใจในการลงทุนระยะยาว

ช่วยในการประเมินความเสี่ยงด้านโครงสร้างทุน

แม้ ROE จะขึ้นอยู่กับผลกำไร และทุนผู้ถือหุ้น แต่ในบางกรณีที่บริษัทมีการใช้อัตราส่วนหนี้ต่อทุนสูง (Leverage) อาจส่งผลให้ ROE สูงขึ้น ไม่ได้มาจากประสิทธิภาพที่แท้จริง ดังนั้น นักลงทุนที่เข้าใจ ROE จะสามารถประเมินความเสี่ยงและความสมดุลของโครงสร้างทุนได้ดีขึ้น เพื่อหลีกเลี่ยงการลงทุนในบริษัทที่มีความเสี่ยงทางการเงินสูง

การประยุกต์ใช้ ROE ในการวิเคราะห์หุ้นจริง

ROE ไม่ใช่แค่ตัวเลข แต่เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้นักลงทุนเข้าใจคุณภาพของกิจการในเชิงลึก การนำ ROE ไปใช้จริงในการวิเคราะห์หุ้นจะช่วยให้เห็นภาพรวมของความสามารถในการทำกำไร

ดูแนวโน้ม ROE ย้อนหลังหลายปี

การวิเคราะห์งบการเงิน ROE ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ช่วยให้นักลงทุนเห็นภาพรวมของประสิทธิภาพ การทำกำไร และความสม่ำเสมอของบริษัท หาก ROE มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นหรือนิ่งอยู่ในระดับสูง แสดงว่าบริษัทมีการบริหารจัดการที่ดี และธุรกิจมีความมั่นคง ในทางกลับกัน ROE ที่ลดลงอย่างต่อเนื่องอาจเป็นสัญญาณเตือนถึงปัญหาภายในองค์กรหรือตลาดที่เปลี่ยนแปลงไป

เปรียบเทียบ ROE ระหว่างบริษัทในอุตสาหกรรมเดียวกัน

การนำ ROE ของบริษัทต่างๆ ในอุตสาหกรรมเดียวกันมาเปรียบเทียบ จะช่วยให้นักลงทุนสามารถคัดกรองหุ้นที่มีศักยภาพสูงกว่าได้ บริษัทที่มี ROE สูงกว่าค่าเฉลี่ยของอุตสาหกรรม มักสะท้อนถึงความสามารถในการใช้ทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ และความได้เปรียบในการแข่งขัน ทั้งนี้ควรพิจารณาควบคู่กับปัจจัยอื่นๆ เช่น โครงสร้างทุน และสภาพตลาด เพื่อการตัดสินใจที่แม่นยำยิ่งขึ้น

ตัวอย่าง ROE จากบริษัทในตลาด SET

จากข้อมูล “Top ROE” ย้อนหลังล่าสุด ได้แก่ 20 อันดับแรกใน SET (ข้อมูล ณ 14 พ.ค. 2568) ซึ่งสะท้อนถึงกลุ่มบริษัทที่สร้างผลตอบแทนต่อส่วนผู้ถือหุ้นสูงที่สุดในตลาด เรามาดูการเปรียบเทียบบริษัทในอุตสาหกรรมกันต่อเลย

การวิเคราะห์ ROE โดย Finansia และ Bualuang

บริษัทหลักทรัพย์ชั้นนำอย่าง Finansia และ Bualuang ได้นำ ROE มาใช้เป็นหนึ่งในเกณฑ์หลักในการประเมินคุณภาพของกิจการและคาดการณ์มูลค่าหุ้น เรามาดูกันต่อว่ามีการประยุกต์ใช้ยังไงต่อเลย

Finansia (ฟินันเซีย ไซรัส)

Finansia ใช้ ROE เป็นตัวแปรหลักในแบบจำลอง ประเมินมูลค่าหุ้น เช่น Gordon Growth Model (GGM) ในรายงานการวิเคราะห์หุ้นกลุ่มสินเชื่อรายย่อยที่เข้าตลาดผ่าน IPO เช่นหุ้น SM (Star Money) Finansia ตั้งสมมติฐานว่า ROE ที่เหมาะสมควรอยู่ที่ระดับ 16% ถือเป็นอัตราผลตอบแทนที่แสดงถึงประสิทธิภาพในการทำกำไรจากทุนของผู้ถือหุ้น

หากบริษัทสามารถรักษา ROE ระดับนี้ได้ ก็จะช่วยสนับสนุนการเติบโตของกำไรสุทธิ และมูลค่าหุ้นในระยะยาว ทั้งนี้ ROE ยังถูกนำไปใช้ประกอบกับปัจจัยอื่นๆ เช่น อัตราการเติบโตของกำไร (g) และโครงสร้างทุน เพื่อกำหนดราคาเป้าหมาย (Target Price)

Bualuang Securities (บล. บัวหลวง)

บล.บัวหลวง ใช้ ROE ในการประเมินประสิทธิภาพของบริษัทเทียบกับคู่แข่ง กรณีศึกษาหุ้น LVMH01 พบว่า ROE อยู่ที่ประมาณ 19.5% ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับสูง สะท้อนให้เห็นว่าบริษัทสามารถใช้ทุนของผู้ถือหุ้นในการสร้างกำไรได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การมี ROE สูงเช่นนี้มักบ่งบอกถึงโอกาสในการเติบโตของธุรกิจ และช่วยเพิ่มความน่าสนใจในการลงทุน นอกจากนี้ บัวหลวงยังใช้ ROE ควบคู่กับข้อมูลด้านงบการเงินอื่น ๆ เช่น Net Profit Margin และ Return on Assets เพื่อประเมินความแข็งแกร่งของกิจการในมุมมองเชิงกลยุทธ์

สรุป

ROE คือ ตัวชี้วัดสำคัญที่ช่วยประเมินความสามารถของบริษัทในการสร้างผลตอบแทนจากทุนของผู้ถือหุ้น สะท้อนถึงคุณภาพการบริหารและศักยภาพในการทำกำไรของกิจการ อย่างไรก็ตาม นักลงทุนไม่ควรพิจารณา ROE เพียงอย่างเดียว ควรใช้ร่วมกับอัตราส่วนอื่น เช่น ROA, D/E และ Net Profit Margin เพื่อให้เข้าใจภาพรวมของธุรกิจได้อย่างรอบด้านและตัดสินใจลงทุนได้อย่างมั่นใจยิ่งขึ้น